Μέχρι τον θάνατό της το 1458 π.Χ., η Χατσεψούτ είχε οδηγήσει την Αίγυπτο σε μία από τις πιο ειρηνικές και ευημερούσες περιόδους της ιστορίας της. Ωστόσο, σύμφωνα με τον θρύλο, μετά τον θάνατό της, η μνήμη της διαγράφηκε σκόπιμα: τα αγάλματά της καταστράφηκαν και τα επιτεύγματά της αποδόθηκαν σε άνδρες προγόνους ή διαδόχους της.
Μια νέα μελέτη, όμως, υποδεικνύει ότι η Χατσεψούτ ίσως να μην ήταν τόσο μισητή από τους διαδόχους της όσο θεωρούσε μέχρι πρόσφατα η ιστορική αφήγηση.
Ο αιγυπτιολόγος Dr. June Yee Wong από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο υποστηρίζει ότι τα αγάλματα της Χατσεψούτ – που κυβέρνησε τόσο ως βασίλισσα όσο και ως βασιλιάς – πιθανόν καταστράφηκαν όχι από εχθρότητα, αλλά για να επαναχρησιμοποιηθούν ως οικοδομικά υλικά.
«Η Χατσεψούτ ήταν μια παραγωγική κατασκευάστρια μνημείων, και η βασιλεία της χαρακτηρίστηκε από σημαντικές καλλιτεχνικές καινοτομίες», δήλωσε ο Dr. Wong. «Η έρευνά μου δείχνει ότι η καταστροφή των αγαλμάτων της οφειλόταν κυρίως στην πρόθεση να επαναχρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη.»
Η Χατσεψούτ κυβέρνησε κατά τη διάρκεια της 18ης Δυναστείας – μιας από τις πιο ισχυρές περιόδους στην αρχαία Αίγυπτο. Ήταν κόρη του Τουθμώση Α΄ και παντρεύτηκε τον ετεροθαλή αδελφό της, Τουθμώση Β΄. Μετά τον θάνατό του, ανέλαβε την αντιβασιλεία για τον ανήλικο γιο του, Τουθμώση Γ΄, προτού τελικά ανακηρυχθεί Φαραώ και συγκυβερνήσει μαζί του.
Κατά την εικοσαετή βασιλεία της, επέκτεινε το εμπόριο, ανέθεσε μεγάλα οικοδομικά έργα και διατήρησε την ειρήνη. Σε μια πρωτοφανή για την εποχή της κίνηση, ανέλαβε τον τίτλο του βασιλιά και φόρεσε όλα τα βασιλικά σύμβολα εξουσίας, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής γενειάδας των Φαραώ. Ακόμη και το όνομά της το άλλαξε σε αρσενική μορφή: Χατσεψού.
Τα λείψανά της ανακαλύφθηκαν στην Κοιλάδα των Βασιλέων το 1930, αλλά ταυτοποιήθηκαν επίσημα μόλις το 2007. Παρά την τεράστια συμβολή της, η ιστορία την είχε σε μεγάλο βαθμό ξεχάσει. Οι ανασκαφές στο Ντέιρ ελ-Μπάχρι στη δεκαετία του 1920 αποκάλυψαν εκατοντάδες θρυμματισμένα αγάλματά της, τα οποία για δεκαετίες θεωρήθηκε ότι είχαν καταστραφεί από τον Τουθμώση Γ΄, τον ανιψιό και διάδοχό της, σε μια προσπάθεια να εξαφανιστεί η μνήμη της.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Dr. Wong, τα αγάλματα βρέθηκαν σε καλή κατάσταση, με τα πρόσωπα σχεδόν ανέπαφα. Η ανάλυση του δείχνει ότι η καταστροφή δεν ήταν πράξη οργής αλλά μεθοδική: τα αγάλματα θρυμματίστηκαν στα αδύνατα σημεία τους – τον λαιμό, τη μέση και τα γόνατα – προκειμένου να μετατραπούν σε χρήσιμα υλικά. Αυτή η διαδικασία πιθανόν να αποτελούσε μέρος μιας τελετουργικής ”απενεργοποίησης” των αγαλμάτων και όχι εκδήλωση εχθρότητας.
«Η μεταχείριση αυτή δεν υποδηλώνει απαραίτητα εχθρότητα προς το απεικονιζόμενο πρόσωπο», σημείωσε ο Dr. Wong.
Αυτό υποδηλώνει ότι, σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη, η Χατσεψούτ δεν θεωρήθηκε εχθρική παρουσία από τον Τουθμώση Γ΄ και ενδέχεται να αντιμετωπίστηκε μετά θάνατον με τρόπο παρόμοιο με αυτόν των αρσενικών προκατόχων της.
Ο Dr. Wong παραδέχεται, ωστόσο, ότι υπήρξε πράγματι εκστρατεία διαγραφής της μνήμης της – μια “damnatio memoriae” – της οποίας οι πολιτικές διαστάσεις είναι σημαντικές.
«Η Χατσεψούτ υπέστη μια εκστρατεία διαγραφής, και οι πολιτικές της συνέπειες δεν πρέπει να υποτιμώνται», δήλωσε. «Ωστόσο, πρέπει να δούμε τις πράξεις του Τουθμώση Γ΄ και υπό το πρίσμα της τελετουργικής ή πρακτικής αναγκαιότητας – όχι μόνο της προσωπικής αντιπάθειας.»
Παρά την προσπάθεια να σβηστεί το όνομά της, η Χατσεψούτ ξεχωρίζει στην ιστορία ως μία από τις πρώτες και πιο επιτυχημένες γυναίκες ηγεμόνες στον κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου