Δευτέρα 30 Ιουνίου 2025

"Διηγήματα, από την Γη των Πικραμένων Πορτοκαλιών" του Γιασάν Καναφανί - Παρουσίαση στο Σιμούν




Την Τετάρτη στις 19:30 στο Βιβλιοπωλείο Καφέ Σιμούν θα παρακολουθήσουμε τον Νασίμ Αλάτρας και τον Χάρη Καλαμπόκη να μιλούν για το βιβλίο του Γιασάν Καναφανί "Διηγήματα, από την Γη των Πικραμένων Πορτοκαλιών" από τις εκδόσεις Σάλτο, σειρά Κάλλιστος.


Ο Γιασάν Καναφανί γεννήθηκε στην πόλη Άκκα, τότε υπό βρετανική κατοχή, στις 8 Απριλίου 1936. Σε ηλικία 12 ετών, κατά τη διάρκεια της Νάκμπα, είδε τον εαυτό του, την οικογένεια του και τους ομοεθνείς του να εντοπίζονται από τους σιωνιστές. Έζησε στη Συρία, στο Κουβέιτ και στον Λίβανο. Σπούδασε Αραβική Λογοτεχνία στη Δαμασκό. Δημοσίευσε το πρώτο του διήγημα στο 20 του έτη. Δολοφονήθηκε στις 8 Ιουλίου του 1972 από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών του Ισραήλ.


Ο Σάιντ θεωρούσε τον Καναφάνι «μια από τις πιο δημιουργικές δυνάμεις της παλαιστινιακής κουλτούρας», έναν συγγραφέα που «ένωνε το προσωπικό με το πολιτικό» χωρίς να υποκύπτει σε στερεότυπα. Χρησιμοποίησε την έννοια της «αντιστικτικής ανάγνωσης» (contrapuntal reading) για να αναλύσει πώς ο Καναφάνι αμφισβητούσε τις αποικιακές αφηγήσεις. 


Δεν θυμάμαι ποια μέρα έγινε το συμβάν, ακόμη και ο πατέρας μου το ξέχασε. Ήταν μια καταραμένη μέρα, μεγαλύτερη από το να της δοθεί ένα όνομα ή αριθμός. Ήταν η ίδια ένα σημάδι από τα σημάδια του αιώνα, μία από εκείνες τις μέρες που τοποθετούνται στη ροή της ιστορίας για να λένε οι άνθρωποι «αυτό έγινε ένα μήνα μετά τη μέρα της σφαγής». Ήταν αναμφίβολα μία από αυτές τις μέρες, αλλιώς θα την είχαμε κρύψει κάτω από έναν αριθμό, ένα όνομα ή μια διεύθυνση. 

Η επίθεση είχε ξεκινήσει πριν από τα μεσάνυχτα, ο γέρος πατέρας μου είπε στη μητέρα μου, καθώς όρμαγε προς το βαρύ του ντουφέκι: «Θα είναι μεγάλη επίθεση αυτή τη φορά…»

Καταλάβαμε, από τον ήχο των κρότων, ότι χρησιμοποιούνταν καινούργια όπλα και ότι η επίθεση ερχόταν από μια άλλη, μέχρι τότε απάτητη μεριά. Βόμβες ναπάλμ έπεσαν στο χωριό μας, καίγοντας ένα σπίτι και σκοτώνοντας κάποια παιδιά. Όταν κοιτάξαμε από τις σχισμές του χαμηλού παράθυρου, είδαμε, σαν σε όνειρο, σκιές γυναικών που έσκυβαν για να σύρουν πτώματα μέσα στο χωριό. Αν κάποιος πρόσεχε, θα μπορούσε να αφουγκραστεί τον ήχο του πνιγμένου κλαυθμού. «Η μία από αυτές», είπε η μάνα μου, «σίγουρα έχασε τον άντρα της και το κουράγιο της μαζί». Μια ώρα μετά την αιφνιδιαστική επίθεση, οι άντρες του χωριού μας υποχώρησαν και τότε η κόλαση σκέπασε το χωριό. Ήταν σαν να άρχισαν τα άστρα να πέφτουν στα σπίτια μας.


«Η πεζογραφία του Καναφάνι είναι μια μορφή αντίστασης – οι ιστορίες του δεν είναι απλές αφηγήσεις, αλλά πράξεις προκλητικές ενάντια στη διαγραφή.»

«Δεν ήταν απλά ένας συγγραφέας, ήταν ένας διανοούμενος-μαχητής, κάποιος που κατανοούσε ότι ο πολιτισμός είναι πεδίο μάχης.»

Edward Said


«Συγγραφέας, καλλιτέχνης, δημοσιογράφος και πολιτικός, άφησε μια απέθαντη κληρονομιά στον αραβικό κόσμο.»

Al Jazeera


«Ο Καναφάνι, όπως και ο Μαχμούντ Νταρουίς, δεν έγραψαν απλώς για την Παλαιστίνη – την εξέφραζαν. Όταν ο Καναφάνι έγραφε για την εξορία, δεν έκανε λογοτεχνία, έκανε πολιτική με άλλα μέσα. Το Ισραήλ το κατάλαβε αυτό, γι’ αυτό τον σκότωσε. Όταν σκοτώνεις έναν συγγραφέα, φοβάσαι τη δύναμη των λέξεων του.

Έδινε φωνή στους αδύναμους. Ήξερε ότι η πιο επικίνδυνη αντίσταση είναι η αντίσταση της μνήμης.»

Ilan Pappe

Σάββατο 28 Ιουνίου 2025

Ένα ποίημα για την Κυριακή - Μπομπ Ντύλαν


 


"Άρχοντες του πολέμου"


Ελάτε, άρχοντες του πολέμου, εσείς που χτίζετε τα μεγάλα όπλα 

Εσείς που χτίζετε τα αεροπλάνα θανάτου, εσείς που χτίζετε όλες τις βόμβες 

Εσείς που κρύβεστε πίσω από τοίχους, εσείς που κρύβεστε πίσω από γραφεία 

Θέλω απλά να ξέρετε ότι μπορώ να δω μέσα από τις μάσκες σας 


Εσείς που ποτέ δεν κάνατε τίποτα άλλο από το να χτίσετε για να καταστρέψετε 

Παίζετε με τον κόσμο μου σαν να είναι το μικρό σας παιχνίδι 

Βάζετε ένα όπλο στο χέρι μου και κρύβεστε από τα μάτια μου 

Και γυρίζετε και τρέχετε μακρύτερα όταν πετούν οι γρήγορες σφαίρες 


Όπως ο Ιούδας του παλιού καιρού, λετε ψέματα και εξαπατάτε 

Θέλετε να πιστέψω ότι ένας παγκόσμιος πόλεμος μπορεί να κερδηθεί 

Αλλά βλέπω μέσα από τα μάτια σας και βλέπω μέσα από τα μυαλά σας 

Όπως βλέπω μέσα από το νερό που τρέχει κάτω από την αποχέτευση μου 


Στερεώνετε όλες τις σκανδάλες για να πυροβολήσουν οι άλλοι 

Στη συνέχεια, γυρνάτε πίσω και παρακολουθείτε ενώ ο θάνατος αυξάνει

Κρύβεστε στο αρχοντικό σας ενώ το αίμα των νέων 

Κυλάει από τα σώματά τους και θάβεται στη λάσπη


Έχετε ρίξει τον χειρότερο φόβο που μπορεί ποτέ να εκσφενδονιστεί

Φόβο να φέρουμε τα παιδιά στον κόσμο

Επειδή απείλησατε το μωρό μου, αγέννητο και ανώνυμο

Δεν αξίζετε το αίμα που τρέχει στις φλέβες σας


Πόσα ξέρω να μιλάω εκτός σειράς;

Μπορεί να πεις ότι είμαι νέος, μπορεί να πεις ότι είμαι αμαθής

Αλλά υπάρχει ένα πράγμα που ξέρω, αν και είμαι νεότερος από εσάς

Ότι ακόμη και ο Ιησούς δεν θα συγχωρούσε ποτέ αυτό που κάνετε


Επιτρέψτε μου να σας κάνω μια ερώτηση: είναι τα χρήματά σας τόσο καλά;

Θα σας αγοράσει συγχώρεση; Πιστεύετε ότι θα μπορούσε;

Νομίζω ότι θα δείτε, όταν ο θάνατός σας πάρει το τίμημά του

Όλα τα χρήματα που βγάλατε δεν θα αγοράσουν ποτέ πίσω την ψυχή σας


Και ελπίζω ότι θα πεθάνετε και ο θάνατός σας θα έρθει σύντομα

Θα ακολουθήσω τα φέρετρά σου μέχρι το χλωμό απόγευμα

Και θα παρακολουθώ ενώ είστε ξαπλωμένοι στο νεκροκρέβατό σας

Και θα σταθώ πάνω από τον τάφο σας μέχρι να είμαι σίγουρος ότι είστε νεκροί


Μπομπ Ντύλαν




Σιμούν/Παρουσίαση της Εισαγωγής στην ποίηση του Καρυωτάκη (Νάσος Βαγενάς, Έλλη Φιλοκύπρου, Βασίλης Μακρυδήμας

 



Χθες βρεθήκαμε στο Βιβλιοπωλείο - Καφέ Σιμούν σε μια εκδήλωση που άφησε ισχυρό αντίκτυπο στον νου μου και, μαντεύω, στον νου των περισσοτέρων όσων παραβρέθηκαν. Επρόκειτο για την παρουσίαση μιας νέας έκδοσης των πολύ σπουδαίων Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης, έναν τόμο με τίτλο "Εισαγωγή στην ποίηση του Καρυωτάκη - Επιλογή κριτικών κειμένων". Στην εκδήλωση μίλησαν με αφορμή αυτό το βιβλίο ο κ. Βασίλης Μακρυδήμας, διδάκτωρ Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η κ. Έλλη Φιλοκύπρου, καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ και επιστημονική επιμελήτρια του τόμου και ο κ. Νάσος Βαγενάς, ομότιμος καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της σειράς Θεωρία και Κριτική της Λογοτεχνίας. Την εκδήλωση συντόνισε η αρχαιολόγος κ. Αθηνά Κωνσταντάκη.


Ο κ. Μακρυδήμας πήρε πρώτος τον λόγο αναλαμβάνοντας την παρουσίαση του περιεχομένου του βιβλίου. Πρόκειται για επιλογή κριτικών αποτιμήσεων - θετικών και αρνητικών - του έργου του Κώστα Καρυωτάκη από την εποχή που ακόμη ζούσε, μέχρι τα πλέον πρόσφατα χρόνια. Μας εξήγησε ο κ. Μακρυδήμας τα χαρακτηριστικά σύμφωνα με τα οποία μπορεί κανείς να ομαδοποιήσει τις κριτικές πάνω στον Καρυωτάκη, βάσει κυρίως τον ερμηνευτικών εργαλείων τα οποία έκανε χρήση ο εκάστοτε λογοτεχνικός κριτικός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αξιοποίηση των βιογραφικών στοιχείων του ποιητή, μια ερμηνευτική σχολή με οπαδούς, καθώς και πολέμιους. Σύμφωνα με αυτή την σχολή οφείλουμε να γνωρίζουμε στοιχεία για τη ζωή και τις προσωπικές εμπειρίες ενός λογοτέχνη ώστε να είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε το έργο του. Παρά τις ενστάσεις του κ. Μακρυδήμα - αλλά και των επομένων ομιλητών - ο ίδιος παραδέχτηκε πως δεν θα ήταν δυνατό να αγνοηθεί στην αλίευση των κριτικών σημειωμάτων αυτή η σχολή μιας και καλώς ή κακώς κατέχει ικανό ποσοστό επί του συνόλου.



Μάθαμε, επίσης, πως ενώ από νωρίς η ποίηση του Καρυωτάκη αντιμετωπίστηκε μάλλον αρνητικά, με μεγάλη εξαίρεση τον Τέλλο Άγρα, μεταπολεμικά το κλίμα άρχισε να αντιστρέφεται, αν και με κάποια καθυστέρηση. Λόγου χάρη, η αριστερή διανόηση αρχικά τον αντιμετώπισε ως παρακμιακό ποιητή και τον απέρριψε. Στη δεκαετία του 1960 ο Καρυωτάκης επανανακαλύφτηκε και ξαναδιαβάστηκε, κάτι στο οποία συνετέλεσε και η συγκεντρωτική έκδοση των απάντων του από τον Γ. Π. Σαββίδη, και πλέον σήμερα, σχεδόν εκατό χρόνια μετά την αυτοκτονία του, αναγνωρίζεται ως ένας από τους κορυφαίους του ελληνικού ποιητικού κανόνα για τον εικοστό αιώνα.


Η κ. Φιλοκύπρου προτίμησε αντί του μονολόγου, την συζήτηση με τον κ. Μακρυδήμα με την μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων. Σε αυτή τη φάση της εκδήλωσης καταλάβαμε τον όγκο της βιβλιογραφίας την οποία χρειάστηκε να ερευνήσει, να διαβάσει, να εξετάσει και να αποτιμήσει. Τόνισε πως επέλεξε τα σαράντα τέσσερα κείμενα με κριτήριο την δυνατότητα της παρουσίασης της κριτικής αποτίμησης της ποίησης του Κώστα Καρυωτάκη όπως εκδηλώθηκε στην πάροδο του χρόνου. Έγινε αντιληπτό πως οι κριτικές, θετικές και αρνητικές, στην ουσία πραγματοποιούν έναν διάλογο, μια γόνιμη ανταλλαγή επιχειρημάτων και απόψεων.



Ο κ. Βαγενάς από την πλευρά του προτίμησε να επιχειρηματολογήσει πάνω στο φαινόμενο των ερμηνευτικών σφαλμάτων στα οποία έχουν υποπέσει έγκριτοι κριτικοί λογοτεχνίας κατά την αποτίμηση του έργου ποιητών, και στο πως αυτά τα σοβαρά, όπως επεσήμανε, σφάλματα γίνονται δεκτά άκριτα, λόγω του κύρους των κριτικών, και αναπαράγονται ως ορθά. Στην επιχειρηματολογία του ο κ. Βαγενάς, μας παρουσίασε την μεροληπτική οπτική, εξαιτίας της οποίας, ο Γιώργος Σεφέρης απορρίπτεται ως εθνοκεντρικός και συντηρητικός, ενώ ο Κώστας Καρυωτάκης υμνείται ως υπερεθνικός και μοντερνιστής. Φυσικά, στόχος του κ. Βαγενά δεν ήταν να θίξει το κύρος της ποίησης του Καρυωτάκη, σε καμία περίπτωση. Δεν είμαι σε θέση να παρουσιάσω την επιχειρηματολογία του κ. Βαγενά, εντούτοις δηλώνω εμβρόντητος από την αμείλικτη σαφήνεια και ευθύβολη επιλογή τεκμηρίων από την πλευρά του αξιοσέβαστου δασκάλου, καθώς και τη ζηλευτή διαύγεια των επιχειρημάτων του.


Με λίγα λόγια ήταν μια λογοτεχνική βραδιά που άξιζε την παρουσία όλων. Όχι τίποτε άλλο, αλλά ευτυχώς που έρχονται κάποιοι άνθρωποι με γνώση του αντικειμένου και αγάπη γι' αυτό περισσότερο και λιγότερο για τον εαυτό τους. Έτσι, μεταξύ άλλων, εκπαιδευόμαστε κι εμείς ως αναγνώστες αλλά και ως θεατές και ακροατές. Εις έτι περαιτέρω.


ο Τοποτηρητής




Παρασκευή 27 Ιουνίου 2025

Είκοσι πέντε αποφθέγματα του Αλέξανδρου Δουμά

 


Ο Αλέξανδρος Δουμάς (γαλλικά: Alexandre Dumas) ο πρεσβύτερος (24 Ιουλίου 1802 - 5 Δεκεμβρίου 1870) ήταν Γάλλος συγγραφέας, γνωστός κυρίως από τα ιστορικά του μυθιστορήματα τα οποία τον κατέστησαν έναν από τους πιο πολυδιαβασμένους Γάλλους συγγραφείς στον κόσμο. Πολλά από τα μυθιστορήματά του, όπως Ο Κόμης Μοντεχρήστος, Οι Τρεις Σωματοφύλακες, Μετά Είκοσι Έτη, κ.α., αρχικά είχαν δημοσιευθεί σε σειρές. Έγραψε επίσης θεατρικά έργα και άρθρα σε περιοδικά.



Όταν υποφέρεις, να κοιτάς τον πόνο καταπρόσωπο. Θα σε παρηγορήσει ο ίδιος, και θα σου μάθει και κάτι.


Ο άνθρωπος γεννιέται χωρίς δόντια, χωρίς μαλλιά και χωρίς αυταπάτες και έτσι πεθαίνει, χωρίς δόντια, χωρίς μαλλιά και χωρίς αυταπάτες.


Όλοι για έναν κι ένας για όλους.


Ο σωστός τρόπος να αντιμετωπίσεις τη συκοφαντία είναι να την περιφρονήσεις. Αν προσπαθήσεις να την αντικρούσεις ή να τη διαψεύσεις, θα σε νικήσει.


Μπορεί κανείς να ξεχνά τον Θεό όσο είναι ευτυχισμένος, αλλά όταν η ευτυχία δίνει τη θέση της στη δυστυχία, είναι πάντα στον Θεό που πρέπει να επιστρέψουμε.


Στον έρωτα, αυτός που αμφιβάλλει, κατηγορεί.


Οι γυναίκες ποτέ δεν είναι τόσο δυνατές όσο μετά από μια ήττα.


Η αρχαιότητα είναι η αριστοκρατία της ιστορίας.


Ο Θεός ψαρεύει τις ψυχές με πετονιά, ο Σατανάς τις ψαρεύει με δίχτυ.


Η σιωπή είναι η τελευταία χαρά των δυστυχισμένων.


Το κρασί είναι το πνευματικό μέρος ενός γεύματος. Τα κρέατα και τα λαχανικά δεν είναι παρά το υλικό μέρος.


Προτιμώ τους κακούς ανθρώπους από τους βλάκες. Οι κακοί ξεκουράζονται κάπου-κάπου.


Οι γυναίκες μας εμπνέουν να κάνουμε μεγάλα πράγματα και μας εμποδίζουν να τα πραγματοποιούμε.


Είναι από τα ντεκολτέ φορέματα που εξατμίζεται λίγο-λίγο η αγνότητα των γυναικών.


Δεν ζει κανείς μ’ αυτά που τρώει, αλλά μ’ αυτά που χωνεύει.


Μόνο ένας άνθρωπος που έχει βιώσει την απόλυτη απόγνωση είναι ικανός να αισθανθεί την απόλυτη ευδαιμονία.


Είσαι ακόμα νέος και οι πίκρες σου έχουν όλο το χρόνο να γίνουν γλυκιές αναμνήσεις.


Για όλες τις συμφορές υπάρχουν δύο θεραπείες: ο χρόνος και η σιωπή.


Επιτρέπεται να βιάζουμε την Ιστορία, με την προϋπόθεση ότι θα της κάνουμε παιδί.


Ο πατέρας μου ήταν μιγάς, ο παππούς μου νέγρος και ο προπάππους μου πίθηκος. Όπως βλέπετε κύριε, η οικογένειά μου αρχίζει εκεί όπου τελειώνει η δική σας.

(σε κάποιον που τον αποκάλεσε περιφρονητικά «Αφρικανό»)


Η αξία κάθε πράγματος έγκειται στη δυσκολία του.


Χωρίς τύψεις για το παρελθόν, με εμπιστοσύνη στο παρόν και γεμάτος ελπίδα για το μέλλον, ξάπλωσε και τον έπιασε αμέσως ο ύπνος, ο ύπνος του δικαίου.


Ξέρετε τι είναι καθήκον; Αυτό που απαιτούμε από τους άλλους.


Να είστε ευγενικός μαζί μου. Σημαδέψτε στην καρδιά.


Η ευτυχία είναι εγωιστική.

Τετάρτη 25 Ιουνίου 2025

Μια διασκευή - το αρτ ροκ γίνεται νυχτερινό μπλουζ

 

Johan Sebastian Bach


Το A Whiter Shade Of Pale είναι το γνωστότερο κομμάτι τον Procol Harum. Σε βαθμό που να αδικούνται άλλα κομμάτια των Βρετανών, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Το τραγούδι χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι ως σύνθεση στηρίζεται σε μελωδία του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Νομίζω πρόκειται για το Air On A G String αλλά δεν είμαι και πολύ σίγουρος. Εδώ ακούμε τον σαξοφωνίστα King Kurtis να το ερμηνεύει υπέροχα σε ζωντανή ηχογράφηση στο Filmore West του Σαν Φρανσίσκο - διορθώστε με αν κάνω λάθος - στις 3 Ιουλίου του 1971. Σημειωτέον πως στην μπάντα του King Kurtis σ' αυτή την ηχογράφηση συμμετέχει στο όργανο και ο Billy Preston




Procol Harum


King Curtis


Χατσεψούτ: Επιστήμονες ανακατασκευάζουν το πρόσωπο της πρώτης γυναίκας Φαραώ της Αιγύπτου (αναδημοσίευση)

 




Μέχρι τον θάνατό της το 1458 π.Χ., η Χατσεψούτ είχε οδηγήσει την Αίγυπτο σε μία από τις πιο ειρηνικές και ευημερούσες περιόδους της ιστορίας της. Ωστόσο, σύμφωνα με τον θρύλο, μετά τον θάνατό της, η μνήμη της διαγράφηκε σκόπιμα: τα αγάλματά της καταστράφηκαν και τα επιτεύγματά της αποδόθηκαν σε άνδρες προγόνους ή διαδόχους της.


Μια νέα μελέτη, όμως, υποδεικνύει ότι η Χατσεψούτ ίσως να μην ήταν τόσο μισητή από τους διαδόχους της όσο θεωρούσε μέχρι πρόσφατα η ιστορική αφήγηση.


Ο αιγυπτιολόγος Dr. June Yee Wong από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο υποστηρίζει ότι τα αγάλματα της Χατσεψούτ – που κυβέρνησε τόσο ως βασίλισσα όσο και ως βασιλιάς – πιθανόν καταστράφηκαν όχι από εχθρότητα, αλλά για να επαναχρησιμοποιηθούν ως οικοδομικά υλικά.


«Η Χατσεψούτ ήταν μια παραγωγική κατασκευάστρια μνημείων, και η βασιλεία της χαρακτηρίστηκε από σημαντικές καλλιτεχνικές καινοτομίες», δήλωσε ο Dr. Wong. «Η έρευνά μου δείχνει ότι η καταστροφή των αγαλμάτων της οφειλόταν κυρίως στην πρόθεση να επαναχρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη.»


Η Χατσεψούτ κυβέρνησε κατά τη διάρκεια της 18ης Δυναστείας – μιας από τις πιο ισχυρές περιόδους στην αρχαία Αίγυπτο. Ήταν κόρη του Τουθμώση Α΄ και παντρεύτηκε τον ετεροθαλή αδελφό της, Τουθμώση Β΄. Μετά τον θάνατό του, ανέλαβε την αντιβασιλεία για τον ανήλικο γιο του, Τουθμώση Γ΄, προτού τελικά ανακηρυχθεί Φαραώ και συγκυβερνήσει μαζί του.


Κατά την εικοσαετή βασιλεία της, επέκτεινε το εμπόριο, ανέθεσε μεγάλα οικοδομικά έργα και διατήρησε την ειρήνη. Σε μια πρωτοφανή για την εποχή της κίνηση, ανέλαβε τον τίτλο του βασιλιά και φόρεσε όλα τα βασιλικά σύμβολα εξουσίας, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής γενειάδας των Φαραώ. Ακόμη και το όνομά της το άλλαξε σε αρσενική μορφή: Χατσεψού.


Τα λείψανά της ανακαλύφθηκαν στην Κοιλάδα των Βασιλέων το 1930, αλλά ταυτοποιήθηκαν επίσημα μόλις το 2007. Παρά την τεράστια συμβολή της, η ιστορία την είχε σε μεγάλο βαθμό ξεχάσει. Οι ανασκαφές στο Ντέιρ ελ-Μπάχρι στη δεκαετία του 1920 αποκάλυψαν εκατοντάδες θρυμματισμένα αγάλματά της, τα οποία για δεκαετίες θεωρήθηκε ότι είχαν καταστραφεί από τον Τουθμώση Γ΄, τον ανιψιό και διάδοχό της, σε μια προσπάθεια να εξαφανιστεί η μνήμη της.


Ωστόσο, σύμφωνα με τον Dr. Wong, τα αγάλματα βρέθηκαν σε καλή κατάσταση, με τα πρόσωπα σχεδόν ανέπαφα. Η ανάλυση του δείχνει ότι η καταστροφή δεν ήταν πράξη οργής αλλά μεθοδική: τα αγάλματα θρυμματίστηκαν στα αδύνατα σημεία τους – τον λαιμό, τη μέση και τα γόνατα – προκειμένου να μετατραπούν σε χρήσιμα υλικά. Αυτή η διαδικασία πιθανόν να αποτελούσε μέρος μιας τελετουργικής ”απενεργοποίησης” των αγαλμάτων και όχι εκδήλωση εχθρότητας.


«Η μεταχείριση αυτή δεν υποδηλώνει απαραίτητα εχθρότητα προς το απεικονιζόμενο πρόσωπο», σημείωσε ο Dr. Wong.

Αυτό υποδηλώνει ότι, σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη, η Χατσεψούτ δεν θεωρήθηκε εχθρική παρουσία από τον Τουθμώση Γ΄ και ενδέχεται να αντιμετωπίστηκε μετά θάνατον με τρόπο παρόμοιο με αυτόν των αρσενικών προκατόχων της.

Ο Dr. Wong παραδέχεται, ωστόσο, ότι υπήρξε πράγματι εκστρατεία διαγραφής της μνήμης της – μια “damnatio memoriae” – της οποίας οι πολιτικές διαστάσεις είναι σημαντικές.


«Η Χατσεψούτ υπέστη μια εκστρατεία διαγραφής, και οι πολιτικές της συνέπειες δεν πρέπει να υποτιμώνται», δήλωσε. «Ωστόσο, πρέπει να δούμε τις πράξεις του Τουθμώση Γ΄ και υπό το πρίσμα της τελετουργικής ή πρακτικής αναγκαιότητας – όχι μόνο της προσωπικής αντιπάθειας.»


Παρά την προσπάθεια να σβηστεί το όνομά της, η Χατσεψούτ ξεχωρίζει στην ιστορία ως μία από τις πρώτες και πιο επιτυχημένες γυναίκες ηγεμόνες στον κόσμο.


πηγή: https://www.huffingtonpost.gr/

Τρίτη 24 Ιουνίου 2025

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης και ο Άγιαξ

 


Συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από τον θάνατο του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη. Τα ποιήματά του είμαστε πολλοί που τα έχουμε αγαπήσει. Αυτό που, ίσως, αγνοούν πολλοί και πολλές, είναι ότι ο Αναγνωστάκης ήταν μεγάλος ποδοσφαιρόφιλος. Μάλιστα ως γέννημα θρέμμα Σαλονικιός όσο ζούσε στη Θεσσαλονίκη πήγαινε τακτικά στο γήπεδο να δει τον αγαπημένο του ΠΑΟΚ. Περιδιαβαίνοντας το φατσοβιβλίο, βρήκα ένα άρθρο που είχε γράψει ο ποιητής, το οποίο δημοσίευσε στην εφημερίδα "Αυγή" με το ψευδώνυμο "Αλ Καμής". Σε αυτό το άρθρο υμνεί τον μεγάλο Άγιαξ της δεκαετίας του 1970. Το αναδημοσιεύω με περισσή χαρά! 


"«Άγιαξ, για πάντα Άγιαξ»


ΥΠΑΡΧΟΥΝ άνθρωποι μ' έναν και μοναδικό έρωτα στη ζωή τους. Έχουν γνωρίσει πολλές γυναίκες, τις αγάπησαν, η γυναίκα δεν έπαψε ποτέ να τους συγκινεί, αλλά κάποτε γνώρισαν το μεγάλο, το μοναδικό έρωτα — ύστερα, όλες οι άλλες τους φαίνονται... απλές οδοντόκρεμες.

«Όμορφη 'σαι και καλή 'σαι μα Πεντάμορφη δεν είσαι...»

Γιατί η σύγκριση γίνεται με την Πεντάμορφη, τη Μοναδική!

Φίλοι του ποδοσφαίρου, όσοι τρέχετε ακόμα κάθε Κυριακή στα γήπεδα, ή καθισμένοι στην αναπαυτική σας πολυθρόνα μπουχτίσατε να βλέπετε στη μικρή οθόνη τα διεθνή «μεγαθήρια» που πληθωρικά γνωρίσαμε τον τελευταίο καιρό — βάλτε μια στιγμή το χέρι στην καρδιά, όσοι έχετε ξεπεράσει το φράγμα του φανατισμένου και τυφλού οπαδού ή του άκριτου φιλοθεάμονα και αναρωτηθείτε: μα είναι ποδόσφαιρο αυτό που βλέπω; Καλές ομάδες, δε λέω, μαχητικοί οι Βέλγοι, σταθερή η Λίβερπουλ, τεχνίτρα η Γιουβέντους, σκληροτράχηλη η Μπάγερν — αλλά, αλλά, αλλά, ποίο το διαφορετικό; (Θυμάμαι την πικρόχολη κουβέντα ενός φίλου, έμπειρου γερόλυκου των γηπέδων: «Καλή η Άρσεναλ. Ένα διεθνές φορμαρισμένο Αιγάλεω»).

Γιατί αυτές οι αναπόφευκτες συγκρίσεις; Γιατί αυτή η αίσθηση μιας μονοτονίας, μιας επανάληψης, κάθε φορά που βλέπουμε έναν πολυδιαφημισμένο αγώνα με τις επίχρυσες βεντέτες; Γιατί αυτή η πικρή γεύση της στασιμότητας, της έλλειψης του πρωτόγνωρου, η αυθόρμητη αντίδραση: «πάμε να φύγουμε, σ' αυτό το σημείο είχαμε έρθει και στο προηγούμενο έργο»;

Γιατί, φίλοι που ζήσαμε και γεράσαμε στα γήπεδα, ψάχνοντας όχι μόνο τη νίκη, όχι μόνο τους πανηγυρισμούς, όχι μόνο τη δύναμη, την τεχνική ή τον εντυπωσιασμό, αλλά πάντα το κάτι άλλο, την πνοή που μεταβάλλει ένα «ομαδικό παιχνίδι» σε έργο τέχνης, ανεπανάληπτο όπως όλα τα γνήσια έργα τέχνης — γιατί, φίλοι, το βρήκαμε κάποτε αυτό το όνειρο και τώρα μας καταδιώκει και θέλουμε να το ξαναζήσουμε και δε βολεί να το ξαναζήσουμε.

Εραστές της μπάλας όλου του κόσμου, παραμερίστε. Περνά η Μεγάλη Κυρία των γηπέδων (αυτή η πραγματική Κυρία κι όχι οι ψιμυθιωμένες εταίρες των πολυεθνικών) περνά, ο μεγάλος ΆΓΙΑΞ!

Όσοι αγαπήσαμε με τη φλόγα του έφηβου ερωτευμένου αυτή την υπεργήινη Bella Dona δεν μπορούμε πια να την ξεχάσουμε.

Δεν κράτησε πολύ η αστραποβολή της. Γιατί όλα τα καταυγαστικά όνειρα δεν κρατούν πολύ. Γιατί όλες οι πρωτοπορίες, που ανατρέπουν όλα τα γερασμένα κατεστημένα και τις χρυσές μετριότητες, περνούν σαν αστραπή, αλλά όσοι δουν τη λάμψη τους δεν την ξεχνούν ποτέ. Γιατί μια επανάσταση δεν έχει κατά κανόνα αντάξιους επιγόνους.

Δεν απέκτησε —λένε— «τίτλους» και διεθνείς διακρίσεις, όσοι μετρούν τις αξίες με τα συσσωρευμένα μετάλλια και τις μπακάλικες προδιαγραφές. Δεν είχε —λένε— συνεχιστές. Μα, μήπως κληρονομιέται η ιδιοφυΐα;

Ό,τι υπήρξε πριν από τον Άγιαξ —το συνειδητοποιήσαμε ξαφνικά— υπήρξε η προϊστορία του ποδοσφαίρου. Μετά τον Άγιαξ φάνηκε πως υποχρεωτικά πια άνοιγε η ιστορία.

Δεν άνοιξε. Άνοιξε το αλισβερίσι των συστημάτων της κυριαρχίας του κόουτς-σκηνοθέτη, των αγοραπωλησιών και των λεγεωνάριων. Το θέαμα συνεχίζεται, συναρπαστικό —πάντα η πάλη για τη νίκη είναι συναρπαστική—, εντυπωσιακό, αλλά χωρίς το νακ. Αυτό το νακ που άστραψε πριν δέκα χρόνια σαν μετέωρο κι έσβησε πρόωρα, αφού διέγραψε την εκτυφλωτική τροχιά του. Έσβησε. Γιατί τα παιδιά του έκαναν φύλλα φτερά. Το διεθνές ποδοσφαιρικό δουλεμπόριο μοίρασε το δεμάτι σε χωριστά καλάμια. Ένα εδώ, ένα εκεί. Και τα καλάμια, μόνα τους στους αφιλόξενους κάμπους, λύγισαν κι έσπασαν. Γιατί μόνο το δεμάτι ήταν η ποίηση. Και αυτή χάθηκε για πάντα από τα γήπεδα.

«Χορταίνουμε» μπάλα τώρα κάθε Κυριακή και Τετάρτες. Συγκινούμαστε, ενθουσιαζόμαστε πάλι, παρασυρόμαστε πού και πού, θαυμάζουμε τους καινούριους γκολτζήδες. Αλλά η υπέροχη γοητεία πια δεν υπάρχει. Την πήραν μαζί τους κι έφυγε, όπως φεύγουν όλα τα μοναδικά και ανεπανάληπτα, οι εκθαμβωτικοί Ολλανδοί.

Τώρα βασιλεύει η δυναστεία των συστημάτων, τα γκολ που μετρούν εντός και εκτός, οι υπολογισμοί και τα τεφτέρια.

Θα μας ξαναθυμίσει άραγε κάποιος καμιά πάλι φορά πως το ποδόσφαιρο δεν είναι πια απλώς τεχνική, δεν είναι πια απλώς δύναμη, δεν είναι άθροισμα από εξωνημένες βεντέτες;

Θα μας θυμίσει πάλι κανείς την έμπνευση, τη γοητεία του απρόοπτου, τον αυθορμητισμό που γίνεται σοφία και τη σοφία που φαντάζει σαν αυθορμητισμός, το ότι το ποδόσφαιρο μπορεί να είναι το πιο μοντέρνο χορογραφικό έργο Τέχνης, όπως μας απέδειξαν και μας το δίδαξαν οι νέοι Νιζίνσκι της δεκαετίας του 70;

Βίβα για πάντα, ΑΓΙΑΞ".




Κυριακή 22 Ιουνίου 2025

Ένα Ποίημα - Αλεξάντρ Πούσκιν

 


"Μαραίνεσαι και σιωπάς"


Μαραίνεσαι και σιωπάς· σε κατατρώει η θλίψη·

Στα χείλη τα παρθενικά χαμόγελο παγώνει.

Ώρα πολλή η βελόνα σου που ξόμπλια κεντά και άνθη

Έχει να ζωντανέψει. Σιωπηλά σ’ αρέσει

Να μελαγχολείς. Ω, γνωρίζω τι θα πει η θλίψη η παρθενική·

Τα μάτια μου από καιρό έχουν διαβάσει την ψυχή σου.

Τον έρωτα δεν κρύβεις: αγαπάμε, κι όπως εμάς,

Έτσι κι εσάς κόρες τρυφερές, ο έρωτας σας συγκλονίζει.

 Ευτυχισμένοι νέοι! Μα, πες μου, ποιος είναι, ανάμεσα μας

Μορφονιός με μάτια γαλανά,

Και βοστρύχους μαύρους; … Κοκκινίζεις; Σιωπώ,

Μα ξέρω, τα πάντα ξέρω: και αν θελήσω

Θα τον καλέσω. Μα αυτός δεν είναι που διαρκώς

Γύρω από το σπίτι πλανιέται και το βλέμμα στο παραθύρι οδηγεί;

Μυστικά τον περιμένεις. Φεύγει, κι εσύ τρέχεις,

Ξοπίσω του για ώρα πολλή αόρατη κοιτάς.

Στου Μάη τη γιορτή τη λαμπερή

Τρέχοντας με άμαξα πολυτελή

Κανείς από τους νέους ο πιότερο ελεύθερος και τολμηρός

Στ’ άτι του δεν κυριαρχεί με την παραξενιά του.


Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν

(1799 - 1837)

Σάββατο 21 Ιουνίου 2025

Έρχεται το πιο δυνατό τριήμερο του καλοκαιριού, στην καρδιά της Δυτικής Μακεδονίας!

 


Το 1ο Κρόκος Open Air Festival σηκώνει αυλαία στις 9 και 10 Αυγούστου και ένα warm up party την Παρασκευή 8 Αυγούστου στον καταπράσινο χώρο του Κρόκου Κοζάνης, με πάνω από 20 μπάντες, raw rock n’ roll ενέργεια, άφθονη μπύρα, finger foods, adventure με on-off διαδρομές μοτοσυκλέτας και δωρεάν camping για όλους.


1ο  KROKOS OPEN AIR FESTIVAL


8 & 9 & 10 Αυγούστου 2025


Κρόκος Κοζάνης


Το φεστιβάλ φιλοδοξεί να καθιερωθεί ως θεσμός και φέρνει στη σκηνή μερικά από τα πιο δυναμικά ονόματα της ελληνικής και ξένης rock σκηνής. Μέχρι στιγμής έχουν ανακοινωθεί οι εξής μπάντες:


PLANET OF ZEUS (GR), NIGHTSTALKER (GR), ΚΟΙΝΟΙ ΘΝΗΤΟΙ (GR), HIDDEN IN THE BASEMENT (GR), JACKS FULL (GR), CHIPPER (GR), HONEYBADGER (GR), PARANOID REVERB (GR), RAINYARD (GR), SENSE OF FEAR (GR), COUNTOWN (GR), NOFRENO (CY), ATTAXIC (BG),  OBSOLETE GUNS (BG), THE RUCKUS HABIT (GR), BIRDS OF VALE (GR), BLACKEN (GR), ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ (GR), THE THIRSDAYS (GR), ΑLL BLUE (GR), ΠΑΙΔΕΙΑ κ.α.






Εισιτήρια:

Η προπώληση εισιτηρίων ανοίγει τις επόμενες ημέρες, από τη more.com με early bird εισιτήρια σε περιορισμένο αριθμό και hard copies σε φυσικά σημεία προπώλησης.

Ημερήσια εισιτήρια: Presale 15€ , On spot 18€


Διήμερα εισιτήρια: Early bird 25€, Presale 27, On spot 30


Τριήμερα εισιτήρια: Early bird 35, Presale 39, On spot 45€


 


HARD COPIES - Φυσικά σημεία προπώλησης:



Θεσσαλονίκη


The NEPHILIM metal store, Πατριάρχου Ιωακείμ 17


 


Κοζάνη


Mr Friday music store, Ιωάννη Τράντα, Miaouli


Funky monkey cocktail bar Αλιάκμονος 1


101 rock bar, Ιωακείμ Λιούλια, Κρόκος


 


Λάρισα


Snuff music store, Φιλελλήνων 53, Παπασταύρου 4


 


Χαλκίδα


Lobby cafe bar, Κριεζώτου 39


 


Η είσοδος για παιδιά έως 12 ετών είναι ελεύθερη υποχρεωτικά με παρουσία κηδεμόνα/συνοδείας


 


● Πρόσβαση ΑΜΕΑ


● We are PET FRIENDLY


● 24η φύλαξη Macedonian warriors mc club SKG


 



 



KROKOS I Connect:



Event Page: https://facebook.com/events/s/krokos-open-air-festival/1563332960924557/


Facebook Page: https://www.facebook.com/share/1531Gi2CPR/


Instagram: @krokosopenair


E-mail: krokosopenairfestival@gmail.com


 


 


Επικοινωνία:


Χαρά Ευδαίμων

hara_mas@yahoo.gr

+30 697 4292276



Rock it loud, under the open sky!

«Τα οστά της Πηνελόπης»: Οι Ελληνίδες βασίλισσες της Εποχής του Χαλκού (αναδημοσίευση)

 




Τα μυθιστορήματα που εξερευνούν την ελληνική μυθολογία από την οπτική γωνία των «αποσιωπημένων» γυναικών αποτελούν πλέον το δικό τους δημοφιλές λογοτεχνικό υπο-είδος: Η «Κίρκη» (2018) της Μαντλίν Μίλερ, τα «Χίλια πλοία» (2019) της Νάταλι Χέινς και η «Αταλάντη» (2023) της Τζένιφερ Σαιντ, για να αναφέρουμε μόνο μερικά από αυτά. Η Έμιλι Χάουζερ, λέκτορας κλασικών σπουδών και αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, έχει επίσης συμβάλει ως συγγραφέας σ’ αυτή την τάση, αλλά το τελευταίο της έργο, "Penelope's Bones: A New History of Homer's World Through the Women Written Out of It” [«Τα οστά της Πηνελόπης: Μια νέα ιστορία του ομηρικού κόσμου μέσω των ξεγραμμένων από αυτόν γυναικών»] είναι κάτι εντελώς διαφορετικό: μια καθηλωτική αφήγηση των γυναικείων μορφών της «Ιλιάδας» και της «Οδύσσεια» που βασίζεται σε πρόσφατες μελέτες και αρχαιολογικές ανακαλύψεις.


Η συγγραφέας διερευνά τους ρόλους και τις προσωπικότητες των γυναικείων χαρακτήρων του Ομήρου – της ωραίας Ελένης, της σκλαβωμένης Βρισηίδας, της Εκάβης της Τροίας, της μάγισσας Κίρκης, της Πηνελόπης, κ.ο.κ. – εξετάζοντας πραγματικές γυναίκες των αρχαιολογικών και ιστορικών αρχείων της εποχής του Χαλκού. Το αποτέλεσμα είναι μια ενδελεχής μελέτη των επικών ποιημάτων, ένας διαλογισμός για τη ζωή των γυναικών τότε και τώρα, μια συναρπαστική ερευνητική ιστορία και μια επισκόπηση της αρχαιολογίας του Αιγαίου της Εποχής του Χαλκού και πέρα απ’ αυτή.


Τα οστά του τίτλου αναφέρονται στα λείψανα μιας γυναίκας «γνωστής στους ερευνητές με την κωδική ονομασία I9033», που βρέθηκε σε βασιλικό χώρο ταφής στην Πελοπόννησο. Η ραδιοχρονολόγηση τοποθετεί τη νεκρή γύρω στον 14ο αιώνα π.Χ. και είναι θαμμένη με τα αξεσουάρ μιας βασίλισσας: «φύλλα χρυσού, χάντρες και ημιπολύτιμους λίθους». Η Χάουζερ δεν προβάλλει το επιχείρημα ότι αυτός ο σκελετός είναι όντως η Πηνελόπη της «Οδύσσειας» (ο θάνατός της, ούτως ή άλλως, προηγείται του Τρωικού Πολέμου κατά έναν ή δύο αιώνες). Με άλλα λόγια, η συγγραφέας δεν ακολουθεί την τακτική του Ερρίκου Σλίμαν (1822-90), ο οποίος διεξήγαγε ανασκαφές για να αποδείξει την κυριολεκτική αλήθεια των επικών ποιημάτων. Αντίθετα, η ίδια αναζητεί τις βαθύτερες αλήθειες των ποιημάτων και τις πραγματικές γυναίκες της Εποχής του Χαλκού.


Από την εποχή του Σλίμαν έχουν έρθει στο φως πολλά άλλα μυκηναϊκά ανάκτορα και τάφοι της ελληνικής Εποχής του Χαλκού, καθώς και αμέτρητα αντικείμενα και λείψανα. Η Χάουζερ έχει το πλεονέκτημα όχι μόνο της εκ των υστέρων αρχαιολογικής γνώσης αλλά και της προόδου της επιστήμης, όπως η εξέταση μέσω DNA. Κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα, οι προκαταλήψεις των πρώτων (συνήθως ανδρών) αρχαιολόγων στρέβλωναν τις αναγνώσεις τους στις ανασκαφές. Οι σκελετοί με σπαθιά ήταν οπωσδήποτε άνδρες πολεμιστές, οι σκελετοί με κοσμήματα και καθρέφτες, γυναίκες. (Όταν ανακαλύφθηκε σπαθί σε γυναικείο τάφο, αναφέρει η Χάουζερ, ένας απορημένος αρχαιολόγος το υποβάθμισε αμέσως στην περιγραφή του σε «μαχαίρι»).


Πιο ενδελεχείς αναλύσεις έχουν οδηγήσει σε πολλές ανατροπές τέτοιων βεβαιοτήτων. Στις «αρχαίες περιοχές της Θράκης και της Σκυθίας (βόρεια της Μαύρης Θάλασσας)», αναφέρει η συγγραφέας, βρέθηκαν στο 20% σχεδόν των τάφων του πέμπτου και τέταρτου αιώνα π.Χ., γυναίκες θαμμένες μαζί με όπλα, γεγονός που δίνει αξιοπιστία στον ομηρικό «μύθο» των Αμαζόνων. Ένας άνδρας και μια γυναίκα βασιλικής καταγωγής που θάφτηκαν μαζί θα μπορούσαν να είναι αδέλφια, καθένας με τη δική του αξίωση για τον θρόνο.


 

Η Χάουζερ αντιμετωπίζει στο βιβλίο της τον ενσωματωμένο σεξισμό της κλασικής αρχαιολογίας και επιστήμης, καθώς και τον ευρωπαϊκό ελληνοκεντρισμό της. Τοποθετεί επίσης τους Μυκηναίους στο πλαίσιο ενός ευρύτερου κόσμου του Αιγαίου και της Εγγύς Ανατολής (ή, όπως το θέτει η ίδια, της Νοτιοδυτικής Ασίας), όπου οι εμπορικοί δρόμοι ενθάρρυναν τις οικονομικές και πολιτισμικές ανταλλαγές, οι οποίες συμπεριλάμβαναν συστήματα γραφής, θεούς και θεές, νόμους και έθιμα.


Η συγγραφέας τοποθετεί την Εκάβη, βασίλισσα της Τροίας, πλαί σε μια ιστορική βασίλισσα των Χετταίων από την εποχή του Τρωικού Πολέμου, την Πουντουχέπα. (Η Εκάβη κατάγεται από τη Φρυγία, «που συνορεύει με το δυτικό άκρο της ενδοχώρας των Χετταίων»). Όπως και η Εκάβη, η Πουντουχέπα ήταν βασίλισσα και ιέρεια, η οποία κληροδότησε στους μεταγενέστερους μια προσευχή στην οποία ικετεύει μια θεά να σώσει το βασίλειό της, όπως η φανταστική Εκάβη ικετεύει την Αθηνά (αν και μάταια) στην «Ιλιάδα».


Η συγγραφέας δείχνει επίσης πώς η κατάρρευση των αρχαίων πολιτισμών δεν είναι κάτι τόσο μακρινό από εμάς όσο ίσως νομίζουμε. Μια κλιματική αλλαγή που συνέβη γύρω στην εποχή της πτώσης της Τροίας περιλάμβανε μια μακραίωνη ξηρασία και οδήγησε σε επισιτιστική ανασφάλεια, μαζικές μεταναστεύσεις, συγκρούσεις και τελικά σε μια συστημική κατάρρευση.


Ο λόγος για τον οποίο έχουμε τόσες πολλές πλάκες της Γραμμικής Β από τα μυκηναϊκά ανάκτορα που φυσιολογικά θα έπρεπε να έχουν γίνει σκόνη, είναι ότι, όπως και στο ανάκτορο του Νέστορα στην Πύλο, τεράστιες πυρκαγιές (αποτέλεσμα εχθρικών επιδρομών, ίσως) μετέτρεψαν τις αποθήκες σε κλιβάνους, μετατρέποντας τις αυτοσχέδιες πλάκες σε ανθεκτικά κεραμικά.


πηγή: www.lifo.gr που μετάφρασε άρθρο της https://www.wsj.com/arts-culture/books/penelopes-bones-review-queens-of-the-bronze-age-3e64525d?msockid=18c4f157e92b62f50eb1e443e8376394


Παρασκευή 20 Ιουνίου 2025

Δεκατρία αποφθέγματα της Άλις Γουόκερ




Η Άλις Μαλσίνιορ Γουόκερ (Alice Malsenior Walker) (9 Φεβρουαρίου 1944) είναι Αμερικανίδα συγγραφέας της οποίας το διασημότερο μυθιστόρημα, Το Πορφυρό Χρώμα, κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ και το Αμερικανικό Βραβείο Βιβλίων (American Book Award). Τα γραπτά της Γουόκερ, που περιλαμβάνουν μυθιστορήματα, ιστορίες, δοκίμια, ποιήματα, εστιάζονται στους αγώνες των Αφρο-Αμερικανών, και ιδιαίτερα των Αφρο-Αμερικανών γυναικών, εναντίον κοινωνιών που είναι ρατσιστικές, σεξιστικές, και συχνά βίαιες. Τα γραπτά της τείνουν να δίνουν έμφαση στο σθένος των μαύρων γυναικών και την σημαντικότητα της Αφρο-Αμερικανικής κληρονομιάς και κουλτούρας. Πολιτική ακτιβίστρια (εν μέρει εξαιτίας της επίδρασης του Howard Zinn), είναι δραστήρια σε θέματα περιβαλλοντικά, φεμινιστικά και ατομικών δικαιωμάτων. Επίσης έχει συνηγορήσει υπέρ της κατάργησης του εμπάργκο εναντίον της Κούβας. Η κόρη της, Ρεμπέκα Γουόκερ, είναι επίσης διαπρεπής ακτιβίστρια.


Τα ζώα του κόσμου υπάρχουν για τους δικούς τους λόγους. Δεν φτιάχτηκαν για τους ανθρώπους, όπως οι μαύροι άνθρωποι δεν φτιάχτηκαν για τους λευκούς ή οι γυναίκες για τους άντρες.


Η πιο σημαντική ερώτηση στον κόσμο είναι: «γιατί κλαίει το παιδί;»


Ο χρόνος κυλάει αργά, αλλά περνάει γρήγορα.


Νομίζω πως ο Θεός τσαντίζεται αν προσπεράσεις ένα ζωηρό χρώμα σε ένα λιβάδι, κάπου, και δεν το προσέξεις.


Αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία πρέπει να περνούν πολύ από τον χρόνο τους γελώντας μαζί μας.


Ό,τι δεν καταλαβαίνει το μυαλό, το λατρεύει ή το φοβάται.


Πρέπει να μάθεις να αγαπάς μόνο αυτά που δεν μπορούν να σου κλέψουν.


Οι άνθρωποι δεν θέλουν να φαίνονται βλάκες. Προκειμένου να αποφύγουν να φαίνονται σαν βλάκες, παραμένουν πραγματικά βλάκες.


Προσπαθώ να μάθω στην καρδιά μου να μη θέλει αυτά που δεν μπορεί να έχει.


Μέρος της καταγωγής μου είναι Τσερόκι. Και στη δική τους κουλτούρα ενηλικιώνεσαι στα 52.


Τα άλογα ομορφαίνουν ένα τοπίο.


Όταν το τσεκούρι ήρθε στο δάσος, τα δέντρα είπαν ότι το στειλιάρι είναι ένας από εμάς.


Κάθε φορά που δημιουργείς ομορφιά γύρω σου, αποκαθιστάς την ψυχή σου.

Πέμπτη 19 Ιουνίου 2025

Ένα ποίημα - Άρης Αλεξάνδρου

 


"Νεκρή ζώνη"


Με τις λέξεις σου να είσαι πολύ προσεχτικός,

όπως είσαι ακριβώς μ' έναν βαριά τραυματισμένο που κουβαλάς

στον ώμο.

Εκεί που προχωράς μέσα στη νύχτα

μπορεί να τύχει να γλιστρήσεις στους κρατήρες των οβίδων

μπορεί να τύχει να μπλεχτείς στα συρματοπλέγματα.

Να ψαχουλεύεις στο σκοτάδι με τα γυμνά σου πόδια

κι όσο μπορείς μη σκύβεις

για να μη σούρνονται τα χέρια του στο χώμα.

Βάδιζε πάντα σταθερά

σαν να πιστεύεις πως θα φτάσεις πριν σταματήσει η καρδιά του.

Να εκμεταλλεύεσαι

κάθε λάμψη απ' τις ριπές των πολυβόλων

για να κρατάς σωστόν τον προσανατολισμό σου

πάντοτε παράλληλα στις γραμμές των δυο μετώπων.

Ξεπνοϊσμένος έτσι να βαδίζεις

σαν να πιστεύεις πως θα φτάσεις εκεί στην άκρη του νερού

εκεί στην πρωινή την πράσινη σκιά ενός μεγάλου δέντρου.

Προς το παρόν, νάσαι πολύ προσεχτικός

όπως είσαι ακριβώς μ' έναν μελλοθάνατο που κουβαλάς στον ώμο.


Άρης Αλεξάνδρου

(1922 - 1978)

Ανακοίνωση - διακοπή νερού

 Βάσει της ανακοίνωσης του Συνδέσμου Ύδρευσης Δήμων Πρέβεζας, Φιλιππιάδας κλπ κάνουμε γνωστό στους καταναλωτές μας, ότι λόγω απαραίτητων εργασιών για την αποκατάσταση βλάβης στον κεντρικό αγωγό ύδρευσης, που θα μας εξασφαλίσει κρίσιμες ποσότητες ύδατος για την συνεχή και απρόσκοπτη υδροδότηση της Πρέβεζας, θα υπάρξει διακοπή της υδροδότησης από την πηγή του Αγ. Γεωργίου την Τρίτη 24-06-2025 και από ώρα 3:00 π.μ και έως 6:00 μ.μ κατ’ελάχιστο (πέρας των εργασιών). 

Ζητούμε την κατανόηση σας


Από τη ΔΕΥΑΠ

Τετάρτη 18 Ιουνίου 2025

Απόσπασμα από τη Θεογονία του Ησίοδου

 


Ησίοδος - Θεογονία 

(116 - 210)


Στ᾽ αλήθεια πρώτα‒πρώτα το Χάος έγινε. Κι ύστερα

η πλατύστερνη η Γη, η σταθερή πάντοτε έδρα όλων των αθανάτων

που την κορφή κατέχουνε του χιονισμένου Ολύμπου,

και τα ζοφώδη Τάρταρα στο μυχό της γης με τους πλατιούς τους δρόμους.


Αλλά κι ο Έρωτας που ο πιο ωραίος είναι ανάμεσα στους αθάνατους θεούς,

αυτός που παραλύει τα μέλη και όλων των θεών κι ανθρώπων την καρδιά

δαμάζει μες στα στήθη και τη συνετή τους θέληση.

Κι από το Χάος έγινε το Έρεβος κι η μαύρη Νύχτα.

Κι από τη Νύχτα πάλι έγιναν ο Αιθέρας και η Ημέρα:

αυτούς τους γέννησε αφού συνέλαβε σμίγοντας ερωτικά με το Έρεβος.


Και η Γη γέννησε πρώτα ίσον μ᾽ αυτή

τον Ουρανό που ᾽ναι γεμάτος άστρα, να την καλύπτει από παντού τριγύρω

και να ᾽ναι έδρα των μακαρίων θεών παντοτινά ασφαλής.

Γέννησε και τα όρη τα ψηλά, τις όλο χάρη κατοικίες των θεών Νυμφών

που κατοικούνε στα βουνά τα φαραγγώδη,

μα και το πέλαγος το άκαρπο γέννησε που ορμάει με το κύμα,

τον Πόντο, δίχως ζευγάρωμα ευφρόσυνο. Κι έπειτα

ξάπλωσε με τον Ουρανό και γέννησε τον Ωκεανό το βαθυδίνη

τον Κοίο, τον Κρείο, τον Υπερίονα, τον Ιαπετό,

τη Θεία, τη Ρέα, τη Θέμιδα, τη Μνημοσύνη,

τη χρυσοστέφανη τη Φοίβη και την εράσμια Τηθύ.

Μαζί μ᾽ αυτούς γεννήθηκε, πιο νέος απ᾽ όλους, ο δολοπλόκος Κρόνος,

ο πιο δεινός απ᾽ τα παιδιά. Και το γονιό του το θαλερό εχθρεύτηκε.


Γέννησε και τους Κύκλωπες, που ᾽χουν πανίσχυρη καρδιά,

το Βρόντη, το Στερόπη και τον Άργη με τη δυνατή ψυχή,

που δώσανε στο Δία τη βροντή και του ᾽φτιαξαν τον κεραυνό.

Αυτοί σε όλα τ᾽ άλλα με τους θεούς παρόμοιοι ήταν,

μα ένα μονάχα μάτι στη μέση του μετώπου τους βρισκόταν.

Και πήραν το φερώνυμο όνομα Κύκλωπες,

γιατί στο μέτωπό τους ένα βρισκόταν μάτι κυκλικό.

Και ισχύς, δύναμη και τεχνάσματα στα έργα τους υπήρχαν.


Και άλλοι πάλι από τη Γη κι από τον Ουρανό γεννήθηκαν

τρεις γιοι, μεγάλοι κι ισχυροί, ακατονόμαστοι,

ο Κόττος, ο Βριάρεως κι ο Γύγης, τέκνα αλαζονικά.

Από τους ώμους τους χέρια εκατό σαλεύανε,

απλησίαστοι, και στον καθένα κεφαλές πενήντα

φυτρώνανε απ᾽ τους ώμους πάνω στα στιβαρά τους μέλη.

Και δύναμη άπλετη και κρατερή στο μέγα ανάστημά τους.


Όσοι γεννήθηκαν από τη Γη κι από τον Ουρανό,

τα φοβερότερα παιδιά, ήτανε στο γονιό τους μισητοί

απαρχής. Και μόλις γεννιόταν ο καθένας τους,

ευθύς όλους τους έκρυβε στης Γης τα σπλάχνα και δεν τους άφηνε

ν᾽ ανέβουνε στο φως. Κι ευχαριστιότανε ο Ουρανός

με το κακό του έργο. Και μέσα της στέναζε στενεμένη

η πελώρια Γη και δόλιο τέχνασμα κακό στοχάστηκε.

Γέννησε αμέσως το γένος του γκρίζου αδάμαντα

και μέγα δρεπάνι έφτιαξε κι έδωσε οδηγίες στα παιδιά της.


Τους είπε θάρρος δίνοντας, θλιμμένη στην καρδιά της:

«Παιδιά δικά μου και μοχθηρού πατέρα, αν θέλετε

υπακούστε με. Την ύβρη την κακή μπορούμε να εκδικηθούμε

του πατέρα σας. Αφού πρώτος αυτός έργα απρεπή βουλεύτηκε.»

Έτσι είπε. Και όλους δέος τούς κυρίευσε, κανένας τους

δε μίλησε. Παίρνοντας θάρρος ο δολοπλόκος μέγας Κρόνος

ευθύς στη φρόνιμη μητέρα του απάντησε μ᾽ αυτά τα λόγια:

«Μητέρα, εγώ αν αναλάμβανα θα τέλειωνα αυτό το έργο,

αφού τον ακατονόμαστο πατέρα μου δεν υπολογίζω.

Γιατί νωρίτερα αυτός έργα απρεπή βουλεύτηκε.»


Έτσι είπε. Και χάρηκε πολύ η πελώρια Γη μες στην καρδιά της.

Τον έβαλε να κάθεται σ᾽ ενέδρα κρύβοντάς τον και του ᾽βαλε

στο χέρι του το κοφτερόδοντο δρεπάνι κι όλο το δόλιο σχέδιο του δίδαξε.

Ήρθε και έφερε τη νύχτα ο Ουρανός ο μέγας και γύρω απ᾽ τη Γη

απλώθηκε ποθώντας έρωτα και σ᾽ όλα τα μέρη της

τεντώθηκε. Κι ο γιος του απ᾽ την ενέδρα τ᾽ αριστερό του χέρι

άπλωσε και με το δεξιό του άδραξε το πελώριο δρεπάνι,

το μακρύ, το κοφτερό, κι ορμητικά τα αιδοία του πατέρα του

τα θέρισε και πάλι τα ᾽ριξε να πέσουν προς τα πίσω.


Κι εκείνα ανώφελα απ᾽ το χέρι του δεν έφυγαν:

όσες σταγόνες ματωμένες έσταξαν,

όλες τις δέχτηκε η Γη. Κι όταν παρήλθε ο χρόνος

τις Ερινύες γέννησε τις δυνατές και τους μεγάλους Γίγαντες,

που έλαμπαν στα όπλα τους και δόρατα μακρά στα χέρια τους κρατούσαν,

μα και τις Νύμφες που τις λεν Μελίες επάνω στην απέραντη γη.

Και όπως ευθύς τα αιδοία με τον αδάμαντα απέκοψε

και τα ᾽ριξε μακριά απ᾽ τη στεριά στον πολυτάραχο τον πόντο,

έτσι αυτά στο πέλαγος χρόνο πολύ πλανώνταν, κι αφρός λευκός

ολόγυρα απ᾽ την αθάνατη τη σάρκα σηκωνόταν. Μέσα σ᾽ αυτόν

μεγάλωσε μια κόρη. Πρώτα τα πανίερα τα Κύθηρα πλησίασε,

και από εκεί κατόπιν έφτασε στην Κύπρο που από γύρω τα νερά τη ζώνουν.


Και βγήκε έξω μια σεβαστή, ωραία θεά, κι από τα λυγερά της πόδια κάτω

μεγάλωνε η χλόη ολόγυρα. Αφροδίτη αυτήν

[και αφρογέννητη θεά και Κυθέρεια καλοστεφανωμένη]

την ονομάζουν οι θεοί και οι άνθρωποι, γιατί μες στον αφρό

μεγάλωσε. Μα και Κυθέρεια, γιατί προσέγγισε τα Κύθηρα.

Και Κυπρογέννητη, γιατί γεννήθηκε στην Κύπρο που από γύρω τα νερά τη ζώνουν.

Και φιλομειδή, γιατί απ᾽ τα αιδοία αναφάνηκε.

Αυτήν, μόλις γεννήθηκε κι ανέβαινε προς των θεών το γένος,

την συνόδεψε ο Έρωτας και ο ωραίος Ίμερος την ακολούθησε.

Και τούτο το αξίωμα έχει απαρχής και τούτο το μερίδιο

έλαχε ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους:

παρθενικά αγκαλιάσματα, χαμόγελα, απάτες,

τέρψη γλυκιά, μειλίχια αγάπη.

Και τα παιδιά του βρίζοντας Τιτάνες τα ονόμαζε

ο πατέρας τους, ο μέγας Ουρανός, που τα γέννησε ο ίδιος.

Γιατί ισχυριζόταν πως τα χέρια τους τα άπλωσαν στην ασέβεια, να κάνουν

αμαρτία μεγάλη, και πως θα υπάρξει στο μέλλον πληρωμή γι᾽ αυτήν.


μετάφραση: Σταύρος Γκιργκένης

πηγή: https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?page=4&text_id=2

Τρίτη 17 Ιουνίου 2025

Σκέψεις πάνω στο βιβλίο " Η πλεξούδα" της Λετισιά Κολομπανί - από τη Σταυριάννα Περβολαράκη

 





Εξ αρχής ο Τοποτηρητής ήταν και παραμένει δεκτικός στο να φιλοξενεί γραπτά ανθρώπων που επιθυμούν να μιλήσουν, μέσω του γραπτού λόγου πάνω σε θέματα πολιτισμού, όσο ευρεία έννοια και αν διαθέτει αυτή η λέξη. Με μεγάλη μου χαρά φιλοξενεί, λοιπόν, ο Τοποτηρητής της εντυπώσεις που αποκόμισε η Σταυριάννα Περβολαράκη διαβάζοντας το βιβλίο της Γαλλίδας Λετισιά Κολομπανί με τίτλο "Η πλεξούδα" (Πατάκης 2021). Αφού επαναλάβουμε τη διαθεσιμότητα να φιλοξενήσουμε τα κείμενα κάθε ενδιαφερόμενου και ενδιαφερόμενης, δίνουμε τον λόγο στη Σταυριάννα.


Πώς μπλέκονται, πώς ανταμώνουν οι μοίρες των γυναικών. Κλωστές σε ένα δίχτυ υφασμένο με δάκρυα και αίμα. Κόκκινο, κατακόκκινο ξεκινά, μα στην πορεία μπορεί να καθαρθεί, να γίνει κατάλευκο. Κι ύστερα να πάρει όποιο χρώμα θελήσει η καθεμία γυναίκα να του δώσει. Όποιο χρώμα αποφασίσει εκείνη να διαλέξει για την ιστορία της.

Μέσα από το βιβλίο της, η Γαλλίδα συγγραφέας Λετισιά Κολομπανί, συνδέει αριστοτεχνικά τις ζωές τριών γυναικών, τόσο διαφορετικών μεταξύ τους. Υφαίνει το δίχτυ που τις ενώνει από τον Καναδά ως τη Σικελία και την Ινδία.

Τρεις γυναίκες.

Τρεις χώρες.

Τρία ανόμοια κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα.

Όμως και οι τρεις ηρωίδες κουβαλούν τα βάρη που κληρονόμησαν. Προχωρούν τον δρόμο που άνοιξαν οι προηγούμενες γενιές. Δεν τολμούν να κάνουν βήμα έξω του. Υπάκουες συνεχίστριες όσων παρέλαβαν, θα θεωρήσουν ιεροσυλία να παραβούν τους άγραφους νόμους των πατεράδων τους, της κοινωνίας ολόκληρης. Γιατί, τι άλλο είναι συχνά μια κοινωνία από μια σειρά από νόρμες που στοιβάζουν τις γυναίκες στο περιθώριο της ύπαρξής τους; Ξένες μες στον ίδιο τους τον εαυτό, δεν υπάρχει χειρότερη εξορία από δαύτη.



Η Κολομπανί δομεί ένα κείμενο μεστό, δυνατό, δίχως πλεονασμούς, καίριο, φορές φορές επώδυνο. Στα όρια του κυνικού. Μα δε φταίει εκείνη που περιγράφει τη ζωή.

Βιαστικά πολύ, θα μπορούσε να την κατηγορήσει κανείς, οδηγεί τις ηρωίδες της στο σταυροδρόμι της αμφιβολίας, της αμφισβήτησης αυτού που ήδη υπάρχει. Οι χαρακτήρες δεν έχουν επαρκώς σκιαγραφηθεί, τα γεγονότα δεν έχουν επαρκώς αναλυθεί. Μα η γρήγορη κλιμάκωση είναι στοιχείο της δυναμικής του βιβλίου. Το ενισχύει, δεν το αποδυναμώνει. Πίσω από τις λέξεις που δεν έχουν ειπωθεί, νιώθεις το κείμενο να φλέγεται. Αντιλαμβάνεσαι πως η εσωτερική διεργασία που ζει στην ψυχή της κάθε ηρωίδας δεν ξεκίνησε σήμερα, ούτε χτες. Ζυμώνεται από καιρό μέσα της και μια σπίθα περιμένει για να ανάψει, να κάψει ό,τι παλιό και δυσλειτουργικό.

Αυτή τη σπίθα την ανάβει, ως συνήθως, ο πόνος, η αρρώστια, η απώλεια, η κακουχία, η προδοσία. Μέσα από ίχνη τραγωδίας ξεκινά η μεταμόρφωση.

Και βέβαια η συγγραφέας, με επιδέξιο πολύ τρόπο, δίνει το μήνυμα της αλληλέγγυας συνύπαρξης. Στρατιές γυναικών, που η παραμικρή κίνηση προς την ελευθερία της μιας, γίνεται καύσιμο στον αγώνα της άλλης.

Θα καταφέρουν τελικά οι ηρωίδες της Κολομπανί να υψωθούν πάνω από τα βάρη της γενιάς τους; 

Έχουν όλες οι ιστορίες για την γυναικεία ενδυνάμωση αίσιο τέλος;

Η συγγραφέας μέσα από το βιβλίο της υπηρετεί τον ρεαλισμό. Καταφέρνει όμως να υπηρετήσει και το όνειρο. Να ανοίξει παράθυρα σε ένα κόσμο που ο ζόφος του συχνά μας ρίχνει σε βάθη απελπισίας απύθμενα.

Τολμώ να ονειρευτώ μια κοινωνία που οι γυναίκες περήφανες θα στέκονται πίσω από τα κορίτσια τους. Θα τους πλέκουν απαλά τα παιδικά μαλλιά τους και θα τους τραγουδούν με φωνή δυνατή και τρυφερή μαζί:

" Ζήσε κόρη μου

Τον δικό σου δρόμο άνοιξε

Η άσωτη κόρη γίνε, όχι η σωστή."


Σταυριάννα Περβολαράκη


*το βιβλίο "Η πλεξούδα" μπορείτε να το βρείτε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Πρέβεζας, καθώς, φυσικά, και άλλα πολύ αξιόλογα βιβλία